مایه حیات را دریابیم

آب نخستین و اساسی ترین مایه حیات بشری و از اصلی ترین زیربنا‌های توسعه پایدار و گرانبهاترین ثروتی است که در اختیار بشر قرار گرفته است. به خصوص در کشور ما که سطح وسیعی از زمین را مناطق خشک و کویری در برگرفته است.

با توجه به اقلیم خشک و شکننده کشور و با در نظر گرفتن خشکسالی های اخیر اهمیت آب به عنوان یک نهاده حیاتی بیش از پیش مشخص می شود و در صورتی که براساس توسعه پایدار برای منابع آب برنامه ریزی نکنیم، در آینده کشور با معضلات غیرقابل حلی مواجه خواهد شد. امروزه عواملی همچون افزایش جمعیت، رشد آهنگ شهرنشینی، تغییر الگوی مصرف، بالارفتن سطح بهداشت، گسترش سایر مصارف آب موجب افزایش مصرف آب شده اند.

علاوه بر آن کمیابی منابع آبی و عدم توانایی انسان در تولید آب برخلاف دیگر محصولات توجه بیش از پیش به اقتصاد منابع آب را می طلبد. به‌رغم سرمایه‌گذاری‌های کلان انجام گرفته در سال‌های گذشته، خشکسالی‌ها، برداشت‌های اضافه از ذخایر آب‌های زیرزمینی و تخریب کیفیت منابع آب از طریق آلودگی‌های صنعتی و شهری، کود‌ها و سموم شیمیایی برنگرانی ناشی از محدودیت کمی و کیفی منابع آب افزوده است. این درحالی است که عدم توازن بین منابع و مصارف آب در بسیاری از نقاط کشور به ویژه در هنگام خشکسالی، مشکل کم آبی را می تواند به بحران تبدیل کند.

در مدیریت منابع آب توجه به هزینه و فایده های اقتصادی و اجتماعی مربوط به تخصیص منابع و استفاده از ابزار‌های اقتصادی در بهبود عملکرد بخش آب امری ضروری می باشد، از این رو نگرش به آب به عنوان کالایی اقتصادی برای کشور اهمیت حیاتی پیدا خواهد کرد و مانند دیگر کالا‌ها عرضه و تقاضا دارد. توسعه اقتصادی مستلزم توسعه فعالیت های صنعتی و کشاورزی است و توسعه این بخش ها، وابستگی زیادی به فراوانی منابع آب دارد.

آب نه تنها برای تامین رفاه و نیاز‌های اساسی انسان مورد توجه واقع شده است، بلکه ارتباط آن با شاخه های توسعه سبب شده که همواره موضوعی بحث برانگیز برای جوامع بین المللی باشد و امروزه جامعه بین الملل مدیریت یکپارچه منابع آب، راهی مناسب برای مدیریت آب، زمین و منابع مرتبط با آن در حین حفظ توازن نیاز‌های اقتصادی- اجتماعی با پایداری بوم سامانه می داند. در این مقاله به بررسی اهمیت آب در اقتصاد و مشکلات اقتصادی بخش آب کشور پرداخته می شود.

بررسی نقش و اهمیت آب در اقتصاد

آب به ‌عنوان یک نهاده تولید، نقش مهمی در تولید محصولات کشاورزی، پتروشیمی، فولاد و غیره دارد و دسترسی آسان به منابع آبی می‌تواند هزینه های تولید را به مقدار زیادی کاهش دهد.

وجود منابع آبی پایدار سبب افزایش تولیدات کشاورزی و امنیت غذایی شده، به طوری که مازاد تولیدات کشاورزی سبب انباشت سرمایه ملی می‌شود و با مدیریت بهینه منابع می‌تواند ارزش افزوده محصولات کشاورزی روستایی را در راستای خودکفایی کشور بیشتر کند.

توسعه مراکز جمعیت روستایی مستلزم وجود منابع آبی است، در حالی که در بسیاری از کشورها، توسعه روستا‌ها نقش بسزایی در رشد و توسعه کشور دارد. مطابق گزارش‌های سازمان ملل متحد در کشور‌های در حال توسعه حدود ۵۴ درصد جمعیت آن‌ها در روستا‌ها ساکن هستند که سرمایه‌گذاری در بخش اقتصاد روستایی می‌تواند نقش پررنگی در توسعه آن‌ها داشته باشد. توسعه روستایی و کشاورزی به مثابه توسعه ملی است.

شیوع بسیاری از بیماری‌هایی که از طریق آب آلوده انجام می‌شود تاثیر منفی بر رشد دارد و آسیب‌های اجتماعی و مالی بسیاری به‌بار می‌آورد. آمار‌های ارزیابی مشترک سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی درخصوص سطح بهداشت و دسترسی به آب د%